Ένα, δύο, τρία... χιλιάδες Μέγαρα!

Ο Ουαλός θεωρητικός της τέχνης Raymond Williams, το 1961 αναφερόμενος στη σχέση του κράτους με τον πολιτισμό έκανε ένα διαχωρισμό ανάμεσα στην «ορθή» (proper) πολιτιστική πολιτική και την πολιτιστική πολιτική ως «επίδειξη» (display). Συγκεκριμένα όσον αφορά την «επιδεικτική» στάση της πολιτείας απέναντι στον πολιτισμό ο Williams σημειώνει ότι αυτή χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες. Η πρώτη αφορά πρακτικές που έχουν ως στόχο την «εθνική ανάταση» (national aggrandizement) και συχνά συνοδεύονται από επίθετα όπως «μεγαλειώδες», «λαμπρό», «μεγαλοπρεπές», «επιφανές» κ.ά. Η δεύτερη έχει να κάνει με μια «οικονομική υπεραπλούστευση» (economic reductionism) η οποία εμφανίζεται σε επιχειρηματικές προτάσεις οι οποίες αναφέρονται όλο και συχνότερα σε μια δήθεν εκλογίκευση των δημόσιων επενδύσεων για τον πολιτισμό, προτάσσοντας συχνά ως επιχείρημα την επίδραση που θα έχουν στην οικονομική ανάπτυξη ενός κράτους επενδύσεις τέτοιου βεληνεκούς, ξεχνώντας (;) όμως να αναφέρουν τη ασφυκτική εξάρτηση τους από στενούς επιχειρηματικούς κύκλους. Αξίζει να αναφέρομε ότι σήμερα καμία από αυτές τις πρακτικές δεν αναγνωρίζεται ως πρέπουσα αφού διαστρεβλώνουν, αντί να ενισχύουν τον ορθό – ή ιδεατό – ρόλο της πολιτείας στην πολιτιστική αρένα, ο οποίος θα πρέπει να αφορά την υποστήριξη των δημοκρατικών διαδικασιών στην τέχνη, την κουλτούρα και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.

Αυτά το 1961 στην Αγγλία… Εμείς εδώ όμως, «εις γην εναλίαν Κύπρον» έχουμε αποδείξει προ πολλού ότι ουδέποτε χρειαστήκαμε τους «ξένους» να μας υποδείξουν τι πρέπει να κάνουμε, τι ξέρουν αυτοί άλλωστε… Το έχουμε αποδείξει αδιαφορώντας παντελώς για την Έκθεση εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης που ετοιμάστηκε στα πλαίσια του προγράμματος αξιολόγησης εθνικών πολιτιστικών πολιτικών στο οποίο (οικειοθελώς) συμμετείχε η Κύπρος, η οποία ακριβώς μας συμβούλευε να αφήσουμε την μεγαλομανία και να ασχοληθούμε με πιο πρακτικά και ουσιώδη ζητήματα του πολιτισμού όπως η ενίσχυση της εγχώριας πολιτιστικής παραγωγής, η ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ κοινού και καλλιτεχνών και η καταπολέμηση του ελιτισμού που πολλές φορές μας χαρακτηρίζει. Εμείς όμως προχωράμε προς την δόξα μονάχοι… Ας φτιάξουμε λοιπόν το Μέγαρο και ας ευελπιστούμε ότι αυτή τη φορά θα έρθει και ο παίδαρος…

Μιχάλης Καρακατσάνης
karakatsanism@gmail.com